بارداری خارج از رحم
در بارداری طبیعی ، نطفه درون رحم مادر رشد می کند. در برخی زنان ، به علل مختلف ممکن است بارداری خارج از رحم اتفاق افتد. در چنین مواردی ، مراجعه به متخصص زنان و زایمان امر ضروری تلقی می شود ؛ زیرا حاملگی خارج از رحم ، می تواند زندگی مادر را تهدید کند.
این عارضه زمانی رخ می دهد که نطفه در محلی به غیراز رحم ، مانند لوله های فالوپ، تخمدان ها، حفره شکمی یا دهانه رحم، قرار گرفته و رشد کند.
علت حاملگی خارج از رحم
به طور کلی ، علت بارداری خارج از رحم شناخته شده نیست. اما می توان گفت یکی از عواملی که به بروز این عارضه منجر می شود ، عفونت های دوران حاملگی است که در غشای رحم و ناحیه لگن نمود پیدا می کنند. همین امر ورود تخمک به رحم را با مشکل مواجه می سازد.
در حالت طبیعی بارداری ، تخمک بارور شده از تخمدان خارج می شود و از طریق لوله های فالوپ به رحم می رسد. این پروسه طی 5 روز انجام می شود. تخمک در رحم جای گرفته و رشد می کند.
حاملگی خارج از رحم بدین معناست که نطفه این مراحل را به طور کامل طی نکرده است. بنابراین امکان دارد که تخمک از از تخمدان خارج شده باشد اما به رحم نرسد. به علت تنگ بودن لوله های فالوپ، ممکن است تخمک از آن عبور نکند و همان جا باقی بماند.
علائم بارداری خارج از رحم
- خونریزی واژینال : این نوع خونریزی ، به پروسه خونریزی دوره عادت ماهیانه ، بسیار شباهت دارد. در صورتی که خون مشاهده شده نارنجی رنگ باشد، باید سریعا به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید. چرا که این عارضه ، به نطفه فشار وارد می سازد و سبب خروج آن از رحم می شود.
- درد مداوم در ناحیه تحتانی شکم و یک طرف لگن : زنانی که احتمال دارد به بارداری خارج از رحم دچار شوند، از همان اوایل دوران بارداری ، در یک طرف لگن یا زیر شکم خود به طور مداوم از درد رنج می برند. لازم به ذکر است که در صورت تشدید درد، بایستی فوراً با پزشک معالج خود تماس حاصل فرمایید.
- علائم ناشی از پارگی لوله های فالوپ: در صورت پارگی لوله های فالوپ به سبب حاملگی خارج از رحم، علائمی همچون خواب آلودگی ، سرگیجه ، تعرق فراوان ، اسهال ، یبوست و درد کتف و شانه بروز پیدا می کنند.
از دیگر علائم و نشانه های بارداری خارج از رحم ، می توان به زرد شدن چهره مادر ، ضعف در بینایی ، درد مداوم در سینه ها ، تهوع و استفراغ و تغییر خلق و خوی آنان اشاره کرد که منجر به وخیم شدن سلامت آن ها در پروسه ماهیانه می شود.
چه عواملی در افزایش احتمال بارداری خارج از رحم دخیل هستند
- در صورتی که فرد، در گذشته یک بار حاملگی خارج از رحم را تجربه کرده باشد، احتمال آن که مجدداً این نوع بارداری را تجربه کند، زیاد است.
- عفونت هایی همچون سوزاک یا کلامیدیا که از طریق آمیزش جنسی به فرد منتقل می شوند، باعث التهاب لوله ها و سایر ارگان های مجاور شده و ریسک بارداری خارج از رحم را افزایش می دهد.
- برخی از مطالعات نشان می دهند زنانی که تحت فرایندهای درمان ناباروری قرار گرفته اند، احتمال وقوع این نوع حاملگی در آنان نیز بیشتر خواهد بود.
- جراحی لوله های فالوپ مسدود شده یا آسیب دیده نیز احتمال چنین بارداری را افزایش می دهد.
- افزایش سن نیز ریسک حاملگی برون رحمی را بالا می برد. بدین معنا زنانی که در سنین بالاتر باردار می شوند، به میزان بیشتری در معرض بروز این نوع حاملگی قرار دارند.
پیشگیری
در حقیقت راهی جهت جلوگیری از بروز این نوع حاملگی وجود ندارد ؛ اما با رعایت یک سری نکات می توان ریسک وقوع آن را کاهش داد:
- داشتن رابطه جنسی محافظت شده به منظور پیشگیری از ابتلا به عفونت های مربوط به آمیزش جنسی
- عدم برقراری رابطه جنسی با افراد متعدد
- ترک سیگار و مصرف سایر دخانیات
نحوه تشخیص بارداری خارج از رحم
تست بارداری : پزشک معالج از فرد می خواهد که آزمایش خون مربوط به هورمون HCG را انجام دهد. او از این طریق می تواند از حامله بودن فرد اطمینان حاصل کند؛ زیرا سطح این هورمون در دوران بارداری افزایش می یابد. تا زمانی که نتیجه سونوگرافی، بارداری خارج از رحم را تأیید کند، این آزمایش خون، هر چند روز یک بار انجام می شود.
سونوگرافی : پزشک متخصص زنان و زایمان از طریق سونوگرافی واژینال، می تواند محل دقیق قرارگیری جنین را مشاهده نماید. در این آزمایش، پزشک یک هندپیس درون واژن فرد قرار می دهد.
امواج صوتی منتشر شده از آن، تصویری از محیط داخلی رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ تشکیل می دهد. در نهایت این تصویر بوسیله مانیتور به نمایش گذاشته می شود.
درمان بارداری خارج از رحم
با توجه به علائم نمود پیدا کرده و زمان تشخیص حاملگی خارج از رحم ، پزشک متخصص یکی از روندهای درمانی را به کار می گیرد.
مصرف دارو: در صورت شناسایی این نوع حاملگی در مراحل اولیه، دکتر جهت درمان، دارو تجویز می نماید تا رشد سلول های خارج شده از رحم را متوقف سازد. این دسته از داروها به صورت تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند. جهت اتخاذ این روند درمانی، لازم است که پزشک به طور قطع از بارداری خارج از رحم مطمئن باشد.
لاپاراسکوپی: برای انجام عمل لاپاراسکوپی، پزشک در ابتدا یک برش کوچک بر روی شکم، نزدیک به ناف، ایجاد می نماید. سپس با استفاده از لاپاراسکوپ درون لوله های های فالوپ را مشاهده می کند. با توجه به شدت خونریزی و میزان آسیب وارد شده به لوله های فالوپ، امکان دارد جراح تنها سلول هایی که بیرون از رحم رشد کرده اند را بردارد یا این که همراه با آن، لوله های فالوپ را نیز خارج سازد.
جراحی: چنانچه بارداری خارج از رحم، خونریزی بسیار شدیدی را در پی داشته باشد، لازم است که فرد فوراً تحت عمل جراحی قرار بگیرد. جراحی با بکارگیری یکی از تکنیک های لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی انجام می شود.
پزشک ، لاپاروسکوپی را برای درمان این عارضه توصیه می کند ؛ زیرا بهبودی در مدت کوتاه تری حاصل می شود.
