سرطان تخمدان
هر آنچه باید درباره سرطان تخمدان بدانید!
تصور بسیاری از افراد درباره انواع سرطان ؛ از قبیل سرطان تخمدان بر این است که این بیماری قابل کنترل و درمان نبوده و بسیار ناامید کننده می باشد. بر خلاف تصور عموم باید گفت ؛ امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی ، امکان درمان بسیاری از بیماری ها از جمله انواع سرطان محقق شده است.
لازم به ذکر است سرطـان تخمدان یکی ازانواع سرطان است که در بین زنان رایج می باشد. در این بیماری در صورت تشخیص به موقع و انجام مراحل اولیه جهت درمان ، امکان موفقیت درمان بسیار بالا می باشد.
شما عزیزان در صورت مراجعه بهنگام به متخصص زنان و تشخیص به موقع سرطـان تخمدان ، می توانید از پیشروی آن جلوگیری به عمل آورده و با شروع فرآیند درمان ؛ احتمال درمان این بیماری را میسر سازید.
دکتز زهرا سیفی بهترین متخصص زنان تهران از برترین پزشکان جراح زنان در تهران می باشند ، شما می توانید در راستای درمان انواع بیماری های زنان با طیب خاطر به مطب ایشان رجوع فرمایید.
حالت های سرطان تخمدان
به طور کلی تومورهای سرطانی تخمدان ، از پوسته تخمدان شروع به رشد می کنند و ممکن است هریک از سه حالت زیر را ایجاد کنند :
- حالت کم خطر یا عدم وجود سرطان ( خوش خیم )
- کمی خطرناک تا مرز بدخیم ( تا حدی بدخیم )
- کاملا خطرناک و سرطانی ( بدخیم )
برای درمان سرطان تخمدان ، باید به اندازه تومور و مرحله تومور توجه کرد. با توجه به این مسائل پزشک متخصص می تواند تصمیم بگیرد که این نوع سرطان با عمل جراحی قابل درمان می باشد یا خیر ؟
درجات سرطان تخمدان
پزشک متخصص زنان و زایمان قبل از درمان به بررسی این موضوع می پردازد که سلول ها در چه مرحله ای و تا چه اندازه رشد کرده اند. همچنین پزشک این مسئله که تا چه حدی سلول های سالم ( سلول های متمایز ) ، شبیه به سلول های نا به هنجار شده اند را نیز تشخیص می دهد.
درجات سرطان تخمدان به شرح ذیل می باشد :
- رشد سلول ها کم بوده و در قسمت های دیگر پخش نمی شود ( درجه میزان کم یا خوب متمایز )
- رشد سلول ها از تومور به لگن خاصره و شکم منتشر می شوند ( درجه متوسط یا نسبتا متمایز )
- رشد سلول ها سریع بوده و به سرعت پخش می شوند ( درجه بالا و عدم تمایز )
مراحل سرطان تخمدان
سرطـان تخمدان ، برخلاف سایر سرطان ها که در جریان خون داخل شده و پخش می شوند ؛ صرفا در داخل شکم و رحم منتشر می شود و در موارد بسیار کمی در جریان خون وارد می شود.
تومورهای تخمدان با توجه به گستردگی رشد جهت تشخیص و درمان به مراحل ذیل تقسیم می شوند :
- مرحله ای که تومور در تخمدان می باشد.
- مرحله ای که تومور از تخمدان به رحم انتقال می یابد.
- مرحله ای که تومور علاوه بر تخمدان و رحم به شکم پخش می شود.
- مرحله ای که تومور تا ناحیه سینه انتشار می یابد.
علائم سرطـان تخمدان
سرطـان تخمدان ، در مراحل ابتدایی ابتلا ؛ علائم یا نشانه خاصی به دنبال ندارد.
اما در صورت پیشروی بیمار و در مراحل پیشرفته ، احتمال دارد سبب ایجاد علائم مختصری شود که معمولا با بیماری های خوش خیم تخمدان اشتباه گرفته می شود ؛ در صورتی که این علائم ، بیانگر سرطـان تخمدان بوده و سریعا باید مورد بررسی و درمان قرار گیرند.
علائم متداول سرطان تخمدان عبارتند از :
- تورم یا نفخ شکم
- کاهش قابل توجه وزن
- یبوست و تغییر عادات روده ای
- نیاز به دفع مکرر ادرار
- احساس ناراحتی در ناحیه لگن
- احساس سیری در حین غذا خوردن
علت ابتلا به سرطـان تخمدان چیست ؟
تاکنون دلیل که به طور قطع ، مبیّن ابتلا به سرطـان تخمدان باشد ؛ مشخص نشده است ، اما باید اشاره داشت که ریسک ابتلا به این بیماری در پی یکسری عوامل تشدید می گردد و در واقع این موارد موجب افزایش خطر سرطـان تخمدان می شوند.
لازم به ذکر است زمانی که سلول در DNA خود دچار جهش یا به عبارتی خطا شود ، سرطان رخ خواهد داد.
این جهش ها ، سلول ها را وادار به رشد و تکثیر سریع نموده و در نتیجه منجر به بروز توده ای از سلول های غیرطبیعی یا در حقیقت همان تومور می شوند.
توجه داشته باشید که حتی در صورت مرگ سلول های سالم ، همچنان سلول های غیرطبیعی امکان حیات و رشد دارند.
سلول های غیرطبیعی می توانند ، نسوج مجاور خود را مورد تهاجم قرار داده و از تومور اولیه مجزا شده و به دیگر نقاط بدن انتشار یابند که اصطلاحا به این وضعیت ، متاستاز گفته می شود.
تشخیص سرطـان تخمدان
موفقیت درمان سرطان تخمدان ؛ به تشخیص زودرس آن بستگی دارد که با مراجعه به موقع به بهترین متخصص زنان امکان پذیر می گردد.
لازم به ذکر است که در تشخیص سرطـان تخمدان ، یکی از فاکتورهایی که همیشه باید مدنظر قرار گیرد سن بیمار است ؛ چرا که تومورهای بوردرلاین که نوعی از سرطـان تخمدان هستند ، غالبا در سنین قبل از یائسگی رخ می دهند و تومورهای ژرم سل معمولا خانم های جوان تر را درگیر می کنند.
در این جا باید خاطر نشان شد که تومورهای تخمدان ، اغلب در مراحل اولیه فاقد علائم بوده و برخی از آن ها در مراحل سوم و چهارم ، تشخیص داده می شوند.
به طور کلی شایع ترین شکایت های بیماران مبتلا به سرطـان تخمدان ؛ به صورت درد یا ناراحتی مبهم شکم ، بی نظمی قاعدگی ، سوء هاضمه و سایر اختلالات خفیف گوارشی طی چند ماه اخیر می باشد.
بنابراین باید در خانم های 40 تا 69 ساله در صورت وجود علائم فوق ، شک به بدخیمی سرطان شود.
توجه داشته باشید که پیشروی بیماری ؛ علاوه بر موارد فوق ، منجر به تشدید ناراحتی و اتساع شکمی می گردد.
همچنین باید توجه داشت که افزایش فشار داخل شکمی یا تراوش مایع به داخل حفره های پلور ، می تواند به بروز اختلالات تنفسی برای بیمار بیانجامد.
عوامل خطر
به طور کلی عواملی وجود دارند که می توانند خطر ابتلا به سرطـان تخمدان را افزایش دهند.
این عوامل عبارتند از :
- افزایش سن : اگرچه امکان ابتلا به سرطـان تخمدان در هر رده سنی وجود دارد ، اما این بیماری غالبا در خانم هایی که در بازه سنی 60 – 50 سال قرار دارند آمار بیشتری دارد.
- جهش های ژنتیکی : گاها این بیماری در پی جهش های ژنتیکی و به صورت وراثتی انتقال می یابد.
- سابقه خانوادگی : ابتلا به سرطـان تخمدان در خانواده درجه یک ، می تواند ریسک ابتلا به این بیماری را تشدید کند.
- استفاده طولانی مدت و با دوز بالای از داروهای جایگزین هورمون استروژن : این مورد نیز می تواند سبب افزایش احتمال بروز سرطـان تخمدان گردد.
- سن شروع و پایان دوره قاعدگی : شروع قاعدگی در سنین پایین و آغاز یائسگی در سن های بالاتر یا هر دوی این موارد ، افزایش احتمال ابتلا به سرطـان تخمدان را به دنبال خواهند داشت.
روش‌های تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان
معاینه منظم سلامت زنان: در طول معاینه لگن، متخصص مراقبت‌های بهداشتی تخمدان‌ها و رحم را از نظر اندازه، شکل، و قوام احساس می‌کند. معاینه لگن می‌تواند مفید باشد، زیرا در مراحل اولیه می‌تواند برخی از سرطان‌های زنان را تشخیص دهد، اما احساس بیشتر تومورهای اولیه تخمدان دشوار یا حتی غیرممکن است.
آزمایشات غربالگری برای سرطان تخمدان: آزمایشات غربالگری برای تشخیص بیماری‌ها در افرادی که هیچ علائمی ندارند، استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال، ماموگرافی اغلب می‌تواند سرطان پستان را در مراحل اولیه تشخیص دهد، حتی قبل از اینکه دکتر سرطان را احساس کند.
زندگی پس از بقایای سرطان تخمدان: برای برخی از افراد مبتلا به سرطان تخمدان، درمان ممکن است بتواند بیماری را کنترل کند یا از بین ببرد. درمان کامل می‌تواند مایه استرس و هیجان باشد. پس از پایان درمان، آرامش بخش خواهید شد، اما نگرانی از بازگشت سرطان بسیار چالش‌برانگیز است. (هنگامی که سرطان دوباره ظاهر می‌شود، به آن عود بیماری گفته می‌شود.) این موضوع بسیار معمول در موارد ابتلا به سرطان است.
برای برخی از افراد، سرطان تخمدان هرگز به طور کامل ناپدید نمی‌شود. بعضی از خانم‌ها ممکن است سال‌ها درمان‌های شیمیایی را تحمل کنند. زندگی با بازمانده‌های سرطان که از بین نمی‌روند، ممکن است دشوار و پر استرس باشد. زندگی پس از سرطان تخمدان به معنای بازگشت به برخی از مسائل قدیمی و همچنین انتخاب‌های جدید است.
آیا پس از درمان سرطان تخمدان می‌توان باردار شد؟
درمان‌های سرطان از جمله روش‌های شیمی‌درمانی، اشعه، و جراحی به اندام‌های تناسلی آسیب می‌رسانند و باردار شدن در این شرایط دشوار است. اگر قصد بارداری در آینده را دارید، قبل از شروع به درمان با پزشک خود مشورت کنید. متخصص، با توجه به وضعیت شما، گزینه‌های باروری را بررسی می‌کند. گزینه‌های حفظ باروری شامل:
- انجماد جنین: این شامل انجماد تخمک‌های بارور شده است.
- انجماد تخمک: این روش شامل انجماد تخمک لقاح‌نشده است.
- جراحی برای حفظ باروری: در مراحل اولیه می‌توان با جراحی فقط یک تخمدان را برداشت و یک تخمدان سالم باقی می‌ماند.
- حفظ بافت تخمدان: این شامل برداشتن و انجماد بافت تخمدان برای استفاده در آینده است.
- سرکوب تخمدان: این شامل مصرف هورمون‌ها برای سرکوب عملکرد تخمدان به صورت موقت است.
علل ایجاد سرطان تخمدان چیست؟
گرچه علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما پزشکان عواملی را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد. به طور کلی، سرطان زمانی ایجاد می‌شود که DNA سلول دچار جهش شود. این جهش‌ها باعث می‌شوند که سلول‌ها به سرعت رشد کنند و توموری از سلول‌های غیرطبیعی ایجاد شود.
این سلول‌های غیرطبیعی همچنان به زندگی ادامه می‌دهند در حالی که سلول‌های سالم از بین می‌روند و می‌میرند. این سلول‌ها همچنین ممکن است به بافت‌های اطراف حمله کنند و به نواحی دیگر بدن نیز گسترش یابند که در اصطلاح به آن متاستاز گفته می‌شود.
پیشگیری از سرطان تخمدان
اگرچه روش مطمئنی برای جلوگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد، اما ممکن است روش‌هایی برای کاهش خطر ابتلا وجود داشته باشد:
- مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری: از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف قرص‌های ضدبارداری برای شما مناسب است یا خیر. زنانی که این قرص‌ها را مصرف می‌کنند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند. اما مصرف این داروها همراه با خطراتی است که لازم است با پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
- مشورت با پزشک درباره فاکتورهای خطر: اگر سابقه خانوادگی سرطان‌های پستان و تخمدان دارید، با پزشک خود در مورد این موضوع صحبت کنید و نظر وی را جلب کنید. پزشک می‌تواند تعیین کند که آیا این مسئله برای شما مشکلی است یا خیر.
همچنین ممکن است پزشک شما به شما توصیه کند تحقیقات ژنتیکی را انجام دهید تا اگر در معرض جهش ژنی باشید، خطر ابتلا به سرطان تخمدان در شما افزایش یابد. در این صورت، ممکن است پزشک توصیه به جراحی برداشتن تخمدان‌ها به منظور پیشگیری از سرطان تخمدان داشته باشد.
